Koedijk. Wijs het Oostwijk aan tot beschermd dorpsgezicht en geef een aantal van de woningen met koolschuren de status van gemeentelijk monument. Dat vragen drie erfgoedorganisaties aan het gemeentebestuur van Alkmaar. Het gaat om 30 vooroorlogse woningen in de Burgemeester Kooimanstraat en de Schoolstraat in Koedijk die verhuurder Woonwaard wil slopen.
De voorgenomen sloop van de woningen door Woonwaard is omstreden. De bewoners zijn gehecht aan hun woningen en het dorpse karakter van de buurt. Zij roemen ook de ruimte rond de woningen en de vanouds sociale sfeer.
De Historische Verenigingen van Koedijk en Alkmaar en de Bond Heemschut pleiten om sociaal- en cultuurhistorische redenen ook voor behoud. In een gezamenlijke brief aan het gemeentebestuur vragen zij om de woningen op basis van de Erfgoedverordening te beschermen.
De dertig woningen zijn in de jaren ’20 in twee fasen gebouwd. Het waren de eerste sociale huurwoningen in Koedijk, gebouwd door de in 1919 opgerichte woningbouwvereniging Koedijk. Degelijk, nog steeds zonder constructieve gebreken, ambachtelijk en zichtbaar met liefde voor het vak gebouwd. De blokjes van twee allemaal net even anders. De schaal en de ruimte bepalen het karakter van de straatjes.
De belangrijkste reden voor de erfgoedorganisaties om in het geweer te komen tegen de voorgenomen sloop zijn de klassieke koolschuren aan de noordzijde van de Burgemeester Kooimanstraat. Vier daarvan vormen een bouwkundig geheel met de sociale huurwoning. De koolschuren op zich zijn al het behouden waard en de combinatie met een sociale huurwoning is bovendien uniek.
Het tekent de verbinding van de volkswoningbouw met de cultuur van de vaartuinderij in het Rijk der Duizend Eilanden. De oprichters van woningbouwvereniging Koedijk wilden de bewoners niet alleen betaalbare huisvesting bieden, maar boden hen in deze arme streek ook de gelegenheid om in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Het ideaal van de volkshuisvesters werd gepaard aan die op ander sociaal en economisch terrein. Dat is hier heel concreet en zichtbaar en dat is zeldzaam. De woningen met de aangebouwde koolschuren zijn buitengewoon, maar ook de andere woningen hebben veelal grote tuinen en flinke schuren. Ook daarin werd gewerkt, voor eigen consumptie getuind en gehandeld.
De ruimtelijke kwaliteit van de buurt vloeit voort uit de combinatie van wonen en werken en maakte Oostwijk tot wat het nog steeds is. Het buurtje onderscheidt zich in alles van de woningbouw waardoor het vanaf de jaren ’80 is omgeven.
De historische verenigingen vinden dat Woonwaard de woningen zou kunnen renoveren en als men daar niet voor kiest dat de woningen heel goed verkocht kunnen worden aan particulieren. Die nieuwe eigenaar-bewoners zullen dan ongetwijfeld ook de koolschuren van een tweede leven kunnen voorzien. Daarvan zijn in Koedijk en ook in Langedijk talrijke mooie voorbeelden.
Tenslotte wijzen de erfgoedorganisaties op een ensemble van vier koolschuren aan de Dorpsstraat in Langedijk dat de status van provinciaal monument al heeft. Dat maakt het voornemen tot het slopen van zoiets vergelijkbaars in Koedijk voor hen onbegrijpelijk.