9 september 2021 Volkskrant Tekst en foto’s Toine Heijmans
‘Mooi huis’, zeg ik tegen José Blaauboer en niet uit hoffelijkheid want het ligt er luisterrijk bij: knap schilderwerk, dubbelglas, de achtertuin nog in bloei aan een kalme vaart vol kroos.
‘Dank je. Staat op de nominatie voor sloop.’
Ruim drie jaar nu is dit wijkje in dit dorpje genomineerd voor sloop: het staat in de slagschaduw van de stad die er weldra haar tanden in zal zetten. Er zijn geen dure inspecties nodig om vast te stellen dat afbraak eeuwig zonde is, maar de woningcorporatie staat pal. Huurders die vertrokken, werden eerst door leegstand vervangen en nu door anti-kraak, geen onderhoud, zo sloopt het wijkje zichzelf.
José en Dennis vertimmerden hun huurhuis eigenhandig, net als de andere bewoners die geharnast en ongerust de tuin binnenlopen. Ze moeten weg. Of niet. Het duurt lang, alles schuift, het zijn loopgraven in de mist. Je wordt er doodmoe van, zegt José, net terug van een dag bij opnieuw een ingehuurd adviesbureau, ‘en dan thuis weer mails beantwoorden’.
In het vastgoed nemen ze graag de tijd die bewoners niet hebben, zo verdwijnen meer socialewoningwijken, de Tweebosbuurt in Rotterdam als angstwekkend voorbeeld. Het begon met een brief van een woonconsulent, welke is ze ontschoten, er zijn steeds nieuwe, wacht, José, pakt haar dossier erbij: ‘Om te beginnen vinden wij het heel belangrijk jullie te leren kennen.’ De huizen moesten van het gas af. ‘Toen al kreeg ik kramp in m’n maag’, zegt Margreet Pankras. ‘Het is dure grond’, zegt Gerda Masteling.
De gebeurtenissen samenvatten is onmogelijk, de strategie van huurbaas Woonwaard onduidelijk, vaststaat dat het ‘participatietraject’ desastreus verliep. Communicatiebureaus zijn versleten, procesmanagers, consultants, Pieters Bouwtechniek, Scope Bouwmanagement (dat niet eens kwam kijken en renovatie desondanks op 2 ton per huis begrootte), BBA, Bouwhulp.
José: ‘Het is soms een beetje sneu, hoe rommelig alles gaat.’ Kees: ‘Maar het is wel steeds een keihard nee.’
Kees Kwadijk las in de krant over ‘de tranen van een volksbuurt’, stapte op de fiets en trof geen volksbuurt maar een te koesteren tuinderswijkje, slecht onderhouden door de woningcorporatie maar constructief stevig en met monumentale koolschuren bezet. Hij trof ook de hechte bewonerscommissie en sloot zich aan – als voormalig directeur-bestuurder van een corporatie weet hij dingen.
Maakten ze een plan: huizen deels verkopen, die zijn goud geld waard, kon Woonwaard daar elders nieuwe van bouwen. Mooi modern marktdenken, ‘maar ze willen het niet, slopen is een obsessie geworden’.
Woonwaard verhuurt 14.500 objecten, ‘we hebben onze visie vertaald in een moderne, procesgerichte organisatie’, is de leus. De zoektocht naar een persvoorlichter strandt bij de telefoniste: er is een storing, dus helaas, nee, geen mobiele nummers, fijne dag nog.
Ook de bewoners zijn nu procesgericht: keurig vulden ze een nieuwe matrix in van het consultancybureau. Woonwaard niet, al drie maanden geen sjoege. Zij hebben de tijd, de bewoners de zorgen. Bij sloop krijgen ze geen nieuw huis, alleen ‘stadsurgentie’, maar niet allemaal. Bij sloop vervalt het huurcontract want er is geen object meer te verhuren, dat hoorden ook de bewoners van de Kleine Die in Amsterdam van hun huisbaas, Ymere. Handig, die wet.
Morgen is de demonstratie tegen de procesgerichte organisatie die de woningmarkt geworden is, de naam Mark Rutte zal ik niet noemen, het haalt niks uit, maar het waren wel zijn kabinetten die sloop legitimeerden, met een speciale vermelding voor Stef Blok. Hun partij drijft onaangetast op een rechtse wolk van kiezers die zo min mogelijk belasting willen betalen, zeker als het vastgoed betreft want de rente staat laag.
Woningcorporaties betalen wel een uitzinnige Stef Blok-belasting, anders worden ze te rijk.
Pieter Tromp klompt langs zijn huis de tuin in, hij is er geboren, zijn ouders zijn er geboren, zijn grootouders begonnen hier in 1928, ‘laat je dit nog zeven jaar staan dan wonen we er een eeuw’. Ruud Slikker leidt rond door goed afgewerkte kamers met hoge plafonds, veertig jaar terug als bouwval betrokken, de koolschuur patent gemaakt, dak geïsoleerd, ‘het was toen ook woningnood’. Woonwaard deed tien jaar niks, ‘nu willen ze bewijs dat wij het zelf hebben gedaan’.
Dit kluitje huizen was lang van de socialistische woningstichting Goed Wonen. Daarna kregen de corporaties andere namen: Ymere, Woonwaard, zo kwamen ze los van hun geboortegrond en geschiedenis en gingen ze hun vastgoed managen.
Vastgoed: het woord dat een tijdperk samenvat.
